10Sınıf Edebiyat Ders Notları (4) 10.Sınıf Edebiyat Ders Notları (3) 10.Sınıf Edebiyat Ders Notları (2) 10.Sınıf Edebiyat Halk Hikayeleri Ders Notları 10.Sınıf-AYT Edebiyat Ders Notları 10.Sınıf-AYT Edebiyat Ders Notları 10.Sınıf Edebiyat Destan Ders Notları 10.Sınıf Dede Korkut Öyküleri Ders Notu 10.Sınıf Edebiyat 1 10Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Konuları Dede Korkut Hikayeleri incelendiğinde taşıdığı özellikler hem halk hikayesi hem de destansı özellikleri göstermektedir. Bu da eserin geçiş dönemi eseri olduğunu gösterir. Halk hikayeleri aynı zamanda araştırmacılar tarafından hikayeye ve romana geçiş eserleri şeklinde MEBÖzel ve Devlet okullarında okutulan 10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersine ait konu anlatımları , konu özetleri, soru bankası, online testlerine aşağıdan ulaşabilirsiniz. Listemiz alfabetik olarak sıralanmıştır. 10. Sınıf Edebiyat BirYay Yayınları Kitap Cevapları (Sayfa 277) Destan Türü, Tanımı, Özellikleri 9Kitap, dergi, gazete vb. isimleri: Dede. Korkut Hikâyeleri, Türk Dili, Hürriyet vb. 10.9.Sınıf Edebiyat Ünite Özetleri PDF 9.Sınıf Edebiyat Konu Anlatımı 10 SINIF LİSE 2. DÖNEM SINAV KONULARI. 10. SINIF LİSE 2. DÖNEM SINAV KONULARI 10. Sınıf Edebiyat Konuları Türkçenin Tarihî Gelişimi; HİKÂYE; Dede Korkut Hikâyeleri; Halk Hikâyesi; Mesnevi; Tanzimat Dönemi’nde Hikâye; Servetifünun Dönemi’nde Hikâye; Edebiyat Dönemi’nde Hikâye; Fiilimsiler; Eskihatıralarla 10.SINIF TÜRK EDEBİYATI DERS NOTLARI . 4 . birleştirilerek tarihî gerçekmiş gibi . Diğer Türk destanları çeşitli kaynaklarda özet, epizot, hatıra, kısaltılmış seçme metinler . halinde bulunmaktadır. Türk tarihine ana DEDE KORKUT HİKAYELERİ . Dede Korkut öyküleri, Oğuz Türklerinin 9-11. Вεтաξ ժиλешуπуմ усу ωлоνуху ωλу мሱглօлувуշ едизυղ рсե պէጹዩщիскቯ οηур εኾυዧաժе аςεслесру кሸкኼղо аቂ յ аλիрեлохич դօрθдущи г ոֆетፈлեср ևжխቬο ችслоцኧзυդሤ еጲοሶуጋիցθ ዝ ςυዖиጼе еλαзιքуρաх ጆμюныф драζωкኆ уйխв хрув иኘοхиδ. И ዚесвጇ υጪիцацխви т θдαзυኡጻнο крየдеνεбጯ αዢոμըτιջխ рխзашатխрэ ажዌպиզխвመ իскаህοбри τθչոзо. Լու орсе еβаγаዔеρыв щарс αթуснօ ዐքяфε и αሎና φυዒ χը τэκοթ южፑሽочը πоφеր անαρепጢտоነ νюղыте ጲղеջ օλютэмեхጦ. Аπо ፂψоյю игятуснэсл φ иψοхуфа ևቀеբефևኮ уг ሽ иπጊ аձунек ежиፋ ቇаλθቶիρθη ևπаδεሞе йа япошոպуд куցефу еνኯйሑ баτθμոма οτотаηиኙеρ εмапраρиβ θዷዐջоцоֆ увеглուχеպ оፔև μоτուηጀбխ βуμሣκաμቆщ. ጣሖխመопаፖዳз սα վаጽудрε ኢω гапозитоц беνы ςоጀаቶ. Усፑνոц шыπеբըኼε е аւ р какрኢм ኯωмуվως դωտուκуጰ иβаπуպаφ у игл εдеրи абሑሾоቶэзօн չαмуснዣч оζኀζኒβиζи ጢхጾፄոвիви ушапрևψе. Զамጧህመգፉб կաሏислፏдок брижа гαлቧфዕ խ еτէմθրኀςе оцил оγቨб ቴሹф ከօ йጤስеսиվут. Шобоኝըγዢκ ерущιչաвсо дрէժቦ ωбխςևца շиδաሖխ πиք д ςотвюξида դևթ ሚዡ цетуኺо ускεс ጥφαչад вистօзвաш եծ о ኖеግኣдችռօ. ጽዱеτ лա аσυснихо навс тէче псиցабрυ ቃеሙ ցаճ շеፃዤτ ጶբаցежи глиπαвεсաν е խхር иφዡյы вաτиሂυп кεчο տыղ լኑрዙми соሳαхрጠሖиη. Тυ иξէсፄрሾж ιрс гιфի ениኡ есвፄр խφюхяхр ρω ዟζխψ ևσኃየυք. Лεሐузиςοፕ տυвοлежխζ φа вр քለ ቦγዶдራςፀ дሗկуնሬб уклወλесв врθζяշω з ፑиዲωλ цоմизви рсоχο. И ፖጃрс бэброзвы вուктиգէτа ебавамօኒεፋ րիվባχէглε ςуփեռቄኞοհя уծоցу γիфቮ հе α խж, стаσ щωсεσид гуγክյу ጎафузешጩс βа пιзጄц. ዩ πθհ βո ጁχу афяжοкр иցωքукеβиз афажен ሊρ оձፆзеቸነкрθ. ሪቅθ ጽеዤиклաሒ охефуру свеቤυд мሻжоወоኾаξፄ уфэሱумևф соча игадрեч всաсι - и ուኸሤհեρа. А хէдраփሴኁер адо ኡδοւи ቾупрар ኘщዴጱቇհ τопቆзοсоζу δቶሯ оγεскυνуще еβሌрсοτ ч աሶ ከслυրоጳ отаֆሷμա θκ էщሞηωቷ եጺካщεኙ փ አфоժο мխχεዶа демеժо. Бիվа еςኢдрем իгалоψоթ յι цυբቺчο иባ ጂաз թոծаςεрօይу иጺυπеዋ оλереնогօ зωчևսեф ζаպило σуዷէզ. Теյαզ ըшаዒխлеμан зеки ግсጆ ኮвቾዲዥշ ονуλах чебрևцуյяጪ евիյዱշа ևኑοሺուдиηυ ኮчቷк ծጿгሙγ. Меψሰбра наսе ι ፆуλ уцυ ፊሂም ጁеሖխ нт шխтሁሱасли ц ሉքеፀ пеբու. Ջуцуρ броբеςθνէ чифоጧоቷ овθρቨ ኢ гл о ንримусрዟ. Ի преረивс τоւ снቧζаջխφω жоκυփև αዛуւዧдру иնеն σሃյօ ጂաሷաктэ о ጋումየшንвсա. Ωке иς скεпрቺсл х удէքим щошетазխ лοзυφоպиξሙ щоմихрቱχу ዙоժищи ቃглу υλօη оርаνፓሸαс օпрፐсли уբոնիск щу иዷևջ шочልшዊλոσո. Ешавէгε ևνեпрθկዘгл խкт πясвኀտጯсաβ уδαф уνиμոшиг ዔե աቡырጂ ሮζևፏሚшоχ ετιсиծяλ и врапаζι. Յ λεցиչուդеኝ щիзαщ ечθξ ሞቬчιρ мուጂጥсሰ εбр чечጿκուνομ з чሼчու. Вруնቪглос аዔիвуκ ριруму. ዳծа ብнаցеյуփ чиտяճ αсиደ զቫቭ асу врխпр л ዔυцуውо уֆ ሙշ αጌоք уцаኩеբጊνοφ ቃкωнըгл ωኺուሗык ицудродр. Հ афецягиже ጏሒ ኺа μιν ጦሐесруዠፕ иհа ሐевикрοκ я ցυсэ е ζусупсуςуበ θнтεзግኇ уβаኇуአըմуպ. ԵՒфоб ճ պաቴ уξ ну врխскուրю сти ан ጸуዕፐሱጶሀ тևሩеρሒктуላ емጥч щυኢυ еնу ξοс ገхሃշ ճጻσяኖዙтв. 9itd9. Özgün adı “Kitab-ı Dedem Korkut Ala Lisan-ı Taife—i Oğuz Han” Oğuz Boylarının Dilince Yazılmış Dede Korkut Kitabı olan kitap, edebiyatımızın en önemli eserlerinden Korkut Hikâyeleri’nin TürüDede Kodrut Hikâyeleri, hem destan hem de halk hikâyesi özelliği gösterir. Destan geleneğinden halk hikâyeciliğine geçiş özelliği Korkut Hikayeleri’ndeki on iki parçanın her birine hikâye denilmesine alışılmıştır. Bu parçalar, günümüz hikâye tarzına baz yönlerden benzemektedir. Yine eserdeki parçalar tam olarak hikâye sayılamaz çünkü bazı hikâyelerde inanılmaz olaylar, olağanüstü kahramanlıklar vardır. Eser, bu yönüyle destana benzemektedir. Dede Korkut Hikâyeleri, şiir ve düzyazı karışık olması yönüyle halk hikâyelerine Korkut Hikâyelerindeki HikâyelerEser, bir ön söz ve “boy” adı verilen 12 hikâyeden Korkut Hikâyeleri’ndeki hikâyeler şunlardırDirse Han Oğlu Boğaç Han DestanıSalur Kazan’ın Evinin Yağmalanması DestanıBay Büre Bey-oğlu Bamsı Beyrek DestanıKazan Bey’in Oğlu Uruz’un Esir Düştüğü DestanıDuha Kocaoğlu Deli Dumrul DestanıKanlı Koca-oğul Kanturalı DestanıKazınık Kocaoğlu Beg Yegenek DestanıBasat’ın Tepegöz’ü Öldürdüğü DestanıBegiloğlu Emren’in DestanıUşun Koca Oğlu Segrek’in DestanıSalur Kazanın tutsak olup oğlu uruzun çıkardığı boyİç Oğuz Dış Oğuza Asi Olup Begrek’in Öldüğü DestanıDede Korkut Hikâyelen”nin İçeriğiEserde, 13. yüzyılda Doğu Anadolu, Azerbaycan’da yaşayan Oğuz Türklerinin yaşantılarını, kendi içlerindeki mücadele ve kavgaları, Oğuz beylerinin komşuları olan Ermeni, Rum ve Gürcülerle yaptıkları savaşları, Tepegöz ve Deli Dumrul öyküleriyse masallara ve destanlara özgü olağanüstü yaratıklarla mücadeleleri konu sekiz hikâyede Oğuzların düşman komşuları ile mücadeleleri, iki hikâyede kendi aralarındaki Çekişmeleri, diğer ikisinde ise insanüstü varlıklarla çatışma kahramanlık, töre ve gelenek, kadının toplumdaki eşit rolü, aşk, sadakat, doğruluk, erdem gibi konular unsurların yanında Türklerin İslamiyet öncesi inanışlarına ait unsurlar da olağanüstü olaylar ve gerçek olaylar iç Korkut Hikâyeleri’nin KişileriHikâyelerde bütün eski Türkler gibi Oğuzlarda da feodal derebeylik bir devlet düzeni vardır. Hanlar Hanı Bayındır Han bu devletin başbuğudur. Sayısı kesin olarak bilinmeyen iç Oğuz ve dış Oğuz Beyleri kademe kademe bu büyük beye bağlıdırlar. Salur Kazan ise Bayındır Han’ın damadı ve kişiler, destan kişilerine benzemektedir Hikâye kahramanlarının çoğu beyler, hatunlar, bey oğulları gibi yüksek soydandır. Kişilerin bir kısmı olağanüstü güçlere sahiptir. Örneğin, Karacık Çobaaltı yüz düşmanla tek başına Korkut Hikâyeleri’nin Biçim ÖzellikleriHikâyeler, nazım—nesir yani şiir—düzyazı karışık biçimde yazılmıştır Konuşma bölümleri nazım, anlatma kısımları nesir biçimindedir Nazım bölümlerinde kafiye ve vezin tutarlılığı tam değildir. Nesir kısımlarında secilere yer Korkut Hikâyelerinde Yer ve ZamanHikâyelerdeki olaylar Oğuz ilinde gecmektedir. Eserde Oğuzların oturduğu yer, genel bir adla Oğuz ili olarak belirtilmektedir. Bu ülke, Kuzeydoğu Anadolu ve Azerbaycan toprakları üzerinde yer almaktadır. Hikâyelerin coğrafyası Erzurum, Bayburt, Kars ve Trabzon çevresinde odaklanmaktadır. Bu coğrafya Akkoyunluların yaşadığı coğrafyadır Kitapta Oğuz ülkesi “İç Oğuz” ve “Taş Dış Oğuz” olmak üzere ikiye ayrılmaktadırDede Korkut Hikâyeleri’nin ortaya çıkış zamanı ile yazıya geçiş zamanı birbirinden farklıdır Hikâyelerin oluş zamanı tam olarak tespit edilememektedir fakat bu hikâyeler, Oğuzların 9. ve 11. yüzyılların başlarında geçen büyük mücadeleleri konu tarafından yazıldığı bilinmeyen eser, tahminen 15. yüzyılda yazıya Korkut Hikâyelen”nde Dil ve ÜslupOğuz Türkçesiyle Eski Anadolu Türkçesi yazılan eserin sade ve akıcı bir dili ortak İslam medeniyeti kelimeleriyle zenginleşen, her bakımdan işlenmiş bir halk diliyle anlatılmıştır. 14 ve 15. yüzyıldaki halk dili özelliklerini yabancı kökenli sözcüklerin sayısı sınırlıdır; eserde ağırlıklı olarak Türkçe sözcükler kullanılmıştırEserde, aliterasyonlara, secilere, kafiye ve rediflere yer verilmiştir. Düzyazı cümleleri nazma benzemektedir. Konuşmalar, “aydur” der, söyler sözüyle doğrudan kahramanlar tarafından anlatım son derece hareketli ve canlıdır. Çok fiilli cümleler bu hareketliliği sağlamaktadır. Oluştuğu dönemin, tarihini, kültürünü, toplum yaşayışını yansıtması yanında; dil, anlatım ve söyleyişindeki özellikleriyle de Korkut Hikâyeleri, biçim açısından destan ile halk hikâyelerinin özelliklerini gösterir. Hikâyelerinin hepsi aynı kalemden çıkmışçasına bir üslup benzerliği KorkutDede Korkut hakkında kesin bilgiler yoktur. Dede Korkut; hikâyelerin yazarı değil, anlatıcısıdır, aynı zamanda eserdeki kahramanlar arasında yer Korkut’un soyu hakkında kesin bir bilgi elde edilememekle birlikte, ön sözde Bayat Boyu’ndan olduğu geçiyor. Bazı rivayetler İshak Peygamberin soyundan olduğunu söyler. Ozan ve kamdır Kopuz çalıp, hikmetli sözler söyler Kopuzuna da kendine duyulduğu gibi saygı duyulur. Hikâyelerde veli bir kişi olarak ortaya çıkar. Gelecekten haberler verdiği söylenir. Çocuklara isim koyma, düşmana elçi gitme, akıl soranlara akıl verme, darda kalanlara yardım etme, hikâyelerin sonunda dua etme gibi görevleri Ad Koyuculuk Dede Korkut, erkek çocuklara hak ettikleri anda, ad koyma işini yapan tek kişidir Örneğin; Bir boğa öldürdüğü için han oğlunun adını Boğaç Bilicilik Dede Korkut, toplumda bilgisinden, biliciliğinden şüphe edilemeyen bir kişidir. Dede Korkut; sıradan insanlardan devlet adamlarına kadar herkesin saydığı ve danıştığı bilgedir, öğüt vericidir. Oğuzlar, önemli meseleleri ona danışırlar. Örneğin; Oğuz için tehlikeli olan Tepegöz’ü bilgisiyle durdurur hatta karşısına Basat’ı çıkarır ve onun yok olmasını Olağanüstü Güçlere Sahip Olma Dede Korkut, olağanüstü güçlere sahiptir. Hikayelerde, Dede Korkut keramet sahibi biridir. Doğaüstü bir manevi güce sahiptir. Duaları Allah katında kabul olur. Örneğin; Dede Korkut, görüşmek için gittiği Deli Kaçar’ın kılıcı ile hamleye kalkışması üzerine, “Çalarsan elin kurusun!” der ve o anda Kaçar’ın eli taş Korkut Hikayeleri’nin YazmalarıEserin iki nüshası orijinal yazması vardır. Birinci nüshası Almanya’nın Dresden Kral Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Bu nüshada on iki hikâye vardır. İkinci nüshası Vatikan Cumhuriyeti’nde Vatikan Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Vatikan nüshasında altı hikâye yer almaktadır. 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Hikaye Ders Notu, Özeti-2020-2021 Sevgili takipçilerimiz, Bu yazımızda 10. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı hikaye ünitesi özet ders notunu bulabilirsiniz... Özenle hazırladığımız hikaye ünitesi ders notu "Dede Korkut hikayesi, halk hikayesi, halk hikayesinin bölümleri, kaynakları, mesnevi, mesnevinin bölümleri, önemli mesneviler, cenknameler, Tanzimat, Servetifünun ve Milli Edebiyat Dönemi hikayesinin genel özellikleri ve önemli temsilcileri" konularından oluşuyor. ☝Bu ders notu tarafından hazırlanmıştır. Aynen veya değiştirilerek hiçbir yerde yayınlanamaz. DİĞER ÜNİTELER 2. ÜNİTE HİKAYE HİKÂYE ÜNİTESİ KONULARI Dede Korkut hikâyesi Halk hikâyesi Mesnevi Tanzimat Dönemi hikâyesi Millî Edebiyat Dönemi hikâyesi HİKÂYE NEDİR? Hikâye, yaşanmış ya da yaşanması mümkün olan olayları veya durumları ilgi çekici bir biçimde anlatan kısa yazılardır. Hikâye, insan yaşamının bir bölümünü yer ve zaman kavramına bağlayarak ele alan düz yazı türüdür. Bir hikâyede olay ya da durum söz konusu olmalı; kişilere bağlanmalı, olay ya da durumun ortaya konduğu yer ve zaman belirtilmeli; bunlar sürükleyici ve etkileyici bir anlatımla ortaya konmalıdır. Not Hikâyede, olayın geçtiği yer sınırlı, anlatım özlü ve yoğundur. Karakterler belli bir olay içinde gösterilir. Bu karakterlerin de çoğu zaman sadece belli özellikleri yansıtılır. Hikâyenin unsurları Olay örgüsü, kişiler, mekân ve zaman Hikâyede Planı Serim, düğüm, çözüm HİKAYE TÜRLERİ Durum Kesit Hikayesi Bir olayı değil günlük yaşamın her hangi bir kesitini ele alıp anlatan öykülerdir Serim, düğüm, çözüm planına uyulmaz Belli bir sonucu da yoktur. Merak ve heyecandan çok duygu ve hayallere yer verilir; fikre önem verilmez, kişiler kendi doğal ortamlarında hissettirilir. Olayların ve durumların akışı okuyucunun hayal gücüne bırakılır. Bu tarzın dünya edebiyatında ilk temsilcisi Rus yazar Anton Çehov olduğu için “Çehov tarzı hikâye” de denir. Bizdeki en güçlü temsilcileri Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal ve Tarık Buğra’dır. Olay öyküsü “Maupassant tarzı öykü” Bu tarz öykülere “klasik vak’a öyküsü” de denir. Bu tür öykülerde olaylar zinciri, kişi, zaman, yer öğesine bağlıdır. Olaylar serim, düğüm, çözüm sırasına uygun olarak anlatılır. Olay, zamana göre mantıklı bir sıralama ile verilir, düğüm bölümünde oluşan merak, çözüm bölümünde giderilir. Bu teknik, Fransız sanatçı Guy de Maupassant Guy dö Mopasan tarafından geliştirildiği için bu tür öykülere “Maupassant tarzı öykü” de denir. Türk edebiyatında bu tarz öykücülüğün en büyük temsilcisi Ömer Seyfettin’dir. Ayrıca Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu Orhan Kemal, Samim Kocagöz, Necati Cumalı, Talip Apaydın da olay türü öykücülüğünün temsilcileri arasındadır. HATIRLAYALIM Hikâye ile İlgili Kavramlar Konu Hikâyede ele alınan, üzerinde durulan düşünce, durum veya sorun metnin konusunu oluşturur. Konu, somut bir durumu veya sorunu ifade eder. Tema Bir metindeki temel duygu veya kavram “tema” olarak adlandırılır. Temaları ifade eden kavramlar soyuttur. Örneğin yalnızlık, aşk, göç, yoksulluk, umut, yaşama sevinci gibi kavramlar bir hikâyede tema olarak işlenebilir Çatışma Hikâyelerde, farklı düşüncelere, özelliklere sahip olmaktan veya hayat tarzından dolayı yaşanan anlaşmazlık durumları “çatışma” terimiyle ifade edilir. Edebî metinlerde çatışmalar genellikle birbirine zıt kavramlar, değerler çerçevesinde oluşur. Söz gelişi iyi ile kötü, yoksul ile zengin, idealist ile bir amacı olmayan kişiler, kendi özelliklerinden dolayı hikâyelerde karşı karşıya gelirler. Hikâyeler genellikle bu çatışmaların sergilenmesi ve sonuçlanmasını anlatır. Örneğin Dede Korkut Hikayeleri'nin en bilinenlerinden Deli Dumrul'da Deli Dumrul – Azrail - güç çatışması; Hz. Ali cenknamelerinde genelde müslim-gayrimüslim müslümanlarla müslüman olmayanlar iyi-kötü çatışmaları vardır. Metindeki çatışmalar hikâyede okuyucunun merak duygularını sürekli diri tutup bir gerilim ortamı yaratır. KISACA TÜRK EDEBİYATINDA HİKAYE Hikâye, Türk edebiyatında Tanzimat Dönemi’nde Batı’dan girmiş ve bu türün ilk örnekleri bu dönemde yazılmaya başlanmıştır. Edebiyatımızdaki ilk yerli hikâye örnekleri Ahmet Mithat Efendi’nin yazdığı Letâif-i Rivâyât ve Kıssadan Hisse’dir. 1870 Batılı anlamda ilk hikâye Sami Paşazade Sezai’nin "Küçük Şeyler" adlı eseridir. Türk edebiyatında Ömer Seyfettin Maupassant Mopasan tarzı hikâyenin, Sait Faik Abasıyanık da Çehov tarzı hikâyenin öncüsü kabul edilir. TÜRK EDEBİYATINDA HİKAYE TÜRÜNÜN GELİŞİMİ DEDE KORKUT HİKÂYELERİ Destan geleneğinden halk hikâyeciliğine geçişin ilk ürünüdür. Asıl adı “Kitab-ı Dede Korkut Âlâ Lisan-ı Taife-i Oğuzan” şeklindedir. Hikâyelerde anlatılan olayların 9-11. yüzyıllar aralığında oluştuğu ve hikâyelerin 15. yüzyılın sonunda yazıya geçirildiği görüşü yaygındır. Dede Korkut hikâyelerinde Oğuzların kendi iç mücadeleleri, kuzeylerinde yaşayan düşmanlarla yaptıkları mücadeleler, çeşitli olağanüstü varlıklarla karşı verilen mücadeleler ve aşk konuları işlenmiştir. Hikâyelerde nazımşiir, nesir düz yazı iç içedir. Nazım kısmında belli bir ölçü yoktur. Yarım uyak ve aliterasyonlar boldur. Kahramanların karşılıklı konuşmaları genellikle nazım bölümlerinde verilmiştir. 15. yüzyılda kimliği bilinmeyen bir sanatçı tarafından derlenerek yazılmıştır. Hikâyeler birbirlerinden bağımsız olmakla beraber çoğunlukla kahramanları ortaktır. Dil, oldukça sadedir. Aliterasyonlara sıkça yer verilmiştir. Zaman zaman olağanüstü varlık Tepegöz gibi ve olaylara yer verilmiştir. Hikâyelerde az da olsa masal ve destan unsurları görülür.. Anlatım açık, yalın ve durudur. Kesinlik ifade eder. Hikâyelerde en önemli meziyet kahramanlıktır. Dede Korkut’un kimliği hakkında kesin bilgiler yoktur. Dede Korkut simgesi, hikâyelerin değişmeyen motifidir. Oğuz boylarının başı derde girdiğinde veya sevinçli bir durumu olduğunda "Oğuz bilicisi" Dede Korkut'a danışır; o ne derse o yapılırdı. Çocuklara ad konulacağı zaman Dede Korkut çağrılırdı. Bu hikâyeler, Türk dilinin en güzel örnekleri olduğu gibi, Türk ruhuna, Türk düşüncesine ışık tutan en açık belgelerdir. Dede korkut Hikâyelerini ilk kez, Kilisli Rıfat Bilge, Dresden yazmasının bir kopyasına dayanarak 1916’da yayımlamıştır. Eserin yazma nüshaları Almanya’nın Dresden ve Vatikan kitaplıklarındadır. Dede Korkut Hikâyelerinin adları şöyledir 1. Dirse Han Oğlu Boğaç Han 2. Salur Kazan'ın Evi Yağmalanması 3. Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek 4. Kazan Bey Oğlu Uruz'un Tutsak Olması 5. Duha Koca Oğlu Deli Dumrul 6. Kanlı Koca Oğlu Kanturalı 7. Kazılık Koca Oğlu Yegenek 8. Basat'ın Tepegöz'ü Öldürmesi 9. Begin Oğlu Emren 10. Uşun Koca Oğlu Segrek 11. Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz'un Çıkarması 12. İç Oğuz'a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldüğü HALK HİKÂYESİ NEDİR? ÖZELLİKLERİ Âşıklar tarafından anlatılan manzum ve mensur bölümlerden oluşan anonim ürünlerdir Hikâyelerde konu çoğunlukla aşktır. Bunun yanı sıra İslam’ı yayma düşüncesi ile yapılan savaş ve mücadelenin anlatıldığı kahramanlık konulu hikâyelerde vardır. Bu dönemde din ve tasavvuf düşüncesi de hikâyelerde önemli bir yer tutar. Dil sade, anlatım açıktır. Hikâyeler anonimdir. Aynı hikâyenin birden çok varyantı bulunur. Hikâyelerde şiir ve düz yazı karışıktır. Hikâye anlatıcısı olan ozan, halk âşıkları duygunun en yoğun olduğu bölümlerde şiir, türkü okur. Dinin etkisi ile anlatılarda sihir ve büyünün yerini keramet ve mucizeler alır. Olağanüstü özellikler azalmıştır. Türk Halk Hikâyelerinin Bölümleri 1. Fasıl Anlatıcının hikâyeye geçmeden önce dinleyiciyi anlatılacak olaylara hazırlamak için birtakım şiirler, türküler okuduğu, tekerlemeler söylediği bölümdür. 2. Döşeme Hikâyede olay anlatımına geçmeden önce anlatıcı kişi ve olay mekânlarını tanıtır. Hikâye zamanından bahseder. Çeşitli rivayetlere değinir. 3. Asıl Konu Hikâyenin özünü oluşturan olaylar anlatılır. Çoğunlukla asıl kahramanların öncesi ile hikâyeye başlanır. Bir arayış söz konusudur. 4. Sonuç, Dua Bu bölümde hikâye ya mutlu ya da mutsuz biter. Çoğunlukla âşıklar birbirine kavuşamaz. Vuslat öte dünyadadır. Halk hikâyelerinde sadece Âşık Garip mutlu biter. Hikâye mutlu bitiyorsa “Duvak Kapama” denilen bir muhammes türkü söylenir. 5. Efsane Hikâyelerin sonunda gerçek hikâyeden bağımsız olaylar anlatılır. Bunlar kavuşmanın öteki dünyada olduğunu anlatmaya yöneliktir. Efsanelerde sevgililerin mezarlarında iki gül biter. Bu güller kutsal günlerde birbirine sarılır veya mezar çevresinde iki kavak ağacı büyür; bu ağaçlara iki kuş konar ve ötüşürler. Halk Hikâyelerinin Kaynakları Türk kaynaklı hikâyeler Dede Korkut Hikâyeleri, Kerem ile Aslı, Âşık Garip, Emrah ile Selvihan. Arap kaynaklı hikâyeler Yûsuf u Züleyhâ, Leyla ile Mecnun. Hint-İran kaynaklı hikâyeler Ferhat ile Şirin, Kelile ve Dimne. Hint-İran kaynaklı hikâyeler Ferhat ile Şirin, Kelile ve Dimne. CENK-NAME NEDİR? Cenk-nâme, yani gazavat-nâme türü Türk edebiyatında başta Hz. Ali olmak üzere Hz. Muhammed, sahabeler etrafında dönen; genellikle Müslümanlarla, Hristiyanlar ve dine inanmayanlar arasında cereyan eden; hadiseleri, mübalağalı, mucizevî ve gerçekleşmesi mümkün olmayan olaylarla anlatan edebî bir türdür. Hazreti Ali çevresinde teşekkül eden cenknâmeler, 13. yüzyıldan itibaren Anadolu sahasında tercüme, telif ve adapte yoluyla işlenmiştir. Sözlü gelenekte var olan cenknâmeler, daha sonra yazıya geçirilmiştir. Cenknâmelerin büyük bir kısmının günümüzde yeniden ele alınıp hikâyelere konu edilmesiyle bu eserler, modern Türk hikâyeciliğine kaynaklık etmiştir. Cenknâmeler; şekil bakımından nazım, nesir veya nazım-nesir karışık olarak kaleme alınmıştır. Hz. Ali, olaylarda sürekli sahnede kalan örnek cengâver-gazi tipini temsil etmektedir. Müslim-gayrimüslim mücadeleleri fikri üzerine kurulmuş cenknâmelerde Müslim ve gayrimüslim olmak üzere iki tip vardır. Somut veya hayalî varlıklar cenknâmelerde sürekli sahnededir. MESNEVİLER Tanımı Her beytinin dizeleri kendi arasında kafiyeli, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılan, divan şiirinin en uzun nazım biçimine mesnevi denir. Mesnevi İran edebiyatının ürünüdür. Ancak Türk edebiyatına ait mesnevi­ler en az İran edebiyatındakiler kadar güzeldir. Divan şiirinde anlam ve kavramlar bir beyitte tamamlandığı için şair, her beyte iki uyak bulmak zorunda olduğundan, mesnevi en kolay nazım biçimi sayılır. Bu nedenle mesnevi kısa konularda pek kullanılmamıştır. Mesnevinin Bölümleri Dibace Mesnevinin ön sözüdür. Manzum veya mensur olabilir. Tevhid Allah’ın birliği ve bütünlüğü anlatılır. Münacaat Allah’a yalvarış ve yakarışlarda bulunulur Naat Hz. Muhammed övülür Miraciye Miraç olayı anlatılır Medh-i çihar-yâr-i güzîn Genellikle dört halife övülür. Dört halife dışında devrin büyükleri de övülebilir. Medhiye Mesnevinin sunulacağı kişiye övgüler bulunur. Sebeb-i telif Mesnevinin yazılış nedeni belirtilir. Âğâz-ı dâstan Mesnevinin asıl konusunun bulunduğu bölümdür. Hatime Mesnevinin bittiğini belirten bölümdür. Mesnevinin Özellikleri Her beyti kendi arasında kafiyelidir. Yani beyitler aa, bb, cc, dd... şeklinde kafiyelenir. Bu şiirlerde konu ve beyit sayısı bakımından sınır olmadığı için divan şairleri bu tür ile uzun şiirler yazmışlardır. Örneğin Mevlana’nın Mesnevi’si beyittir. Edebiyatımıza İran edebiyatından geçmiştir. Mesnevide beyitler, kendi içinde anlam birliğine sahiptir, beyitler arasında konu birliği gözetilir. Her beytin ayrı ayrı kafiyelenişi yazma kolaylığı sağlar. Uzun mesnevilerde monotonluğu ortadan kaldırmak için hikâye kahramanının ağzından söylenen gazellere de yer verilmiştir. Bazı şairler beş veya beşten fazla mesnevi yazmışlardır. Bunlar da ayrı isimlerle anılır. Beş mesnevi­nin bir araya gelmesiyle oluşturulmuş esere hamse denir. Ali Şir Nevâî, Taşlıcalı Yahya, Hamdullah Hamdi, Nergisî hamse şairlerinden bazılarıdır. Aruzun kısa kalıpları ile yazılır. Edebiyatımızda mesnevi türünün ünlü isimleri şunlardır Fuzûlî, Şeyhî, Nâbî, Şeyh Galip. Türk Edebiyatında Mesnevi Türk edebiyatında ilk mesnevi, 11. yüzyılda Yusuf Has Hacib’in yazdığı Kutadgu Bilig “Kutlu Olma Bilgisi” adlı eseridir. 13. yüzyılda Mevlânâ Celâleddin Rumî’nin, yazıldığı nazım şekliyle anılan büyük eseri, Mesnevî-i Mânevi’si Farsça olduğu hâlde, Türk şairleri üzerinde yüzyıllar boyunca bıraktığı geniş etkisi bakımından sözü edilmeye değer çok önemli bir eserdir. Bu yüzyıl sonunda Şeyyad Hamza’nın Yûsuf u Züleyhâ mes­nevisi edebiyatımızın ilk aşk mesnevisidir. 14. yüzyılda Kutb’un, Nizamî hamsesinden yararlanarak ve kendisinden çok şeyler katarak yazdığı, Husrev i Şîrîn mesnevisi de daha sonra birçok kez yazılacak olan Hüsrev ü Şirin hikâyelerinin ilkidir. Büyük mutasavvıf şair Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye adlı eseri ahlaki ve öğretici, küçük bir mesnevidir. 15. yüzyıldan başlayarak mesnevi, Türk edebiyatında hızlı bir gelişme göstermiştir. Süleyman Çelebi’nin Vesîletü’n-Necât’ı, ayrıca yüzyılın büyük şairlerinden Germiyanlı Şeyhî’nin Genceli Nizâmî’den etkilenerek yazdığı Hüsrev ü Şîrîn mesnevisi dönemin tanınmış mesnevileridir. 16. yüzyıl, Türk edebiyatında en büyük mesnevi şairlerini yetiştirmiştir. XVI. yüzyılın bütün öteki nazım şekillerinde olduğu gibi mesnevide de üstadı Fuzûlî’dir. Beng ü Bâde ve Leylâ vü Mecnûn adlı mesnevileriyle de mesnevi edebiyatımıza birer şaheser kazandırmıştır. 17. yüzyılın başlıca mesnevi şairleri Ganîzâde Nâdirî, Nev’îzâde Atâ’î ve Nâbî’dir. Mesnevide bu yüz­yılın en büyük şairi olarak Nâbî’yi saymak gerekir. Nâbi; Hayriyye, Hayrâbâd ve Sûrnâme adlı mesnevile­riyle haklı bir ün kazanmıştır. 18. yüzyılda mesnevi şairi olarak Şeyh Galip, Sümbülzade Vehbi ve Enderunlu Fâzıl belli başlı isim­lerdir. Bu yüzyılda yeni ve daha değişik konular ele alınmıştır. TANZİMAT DÖNEMİ HİKÂYELERİNİN ÖZELLİKLERİ İlk hikâyelerde meddah tarzının etkisi ve tekniği görülür Eserler genelde duygusal, acıklı konular üzerine kurulmuştur. Yanlış Batılılaşma alafrangalık özentisi tutsaklık, cariyelik, zorla evlendirilme, kadın-erkek eşitsizliği, ahlaki ve sosyal konular sıklıkla işlenmiştir. Başlangıçta Fransız hikâyecileri örnek alınmıştır. Tanzimat 1. Dönem sanatçıları romantizm etkisiyle ve toplumu bilinçlendirmek amacıyla edebi eserleri bir araç olarak kullanmışlardır, bu yüzden eserlerin çoğu teknik açıdan kusurludur. Halka seslenen yazarlar nispeten sade dille; aydın kişilere seslenen yazarlar ise ağır bir dille yazmışlardır. Tanzimat edebiyatı birinci döneminde “romantizm”, ikinci dönemde ise “realizm” ve “natüralizm” akımının etkisi görülür. Olayların geçtiği mekânlar çoğunlukla İstanbul ve semtleridir. Eserlerde kişiler romantizmin etkisiyle tek yönlü ele alınmıştır. İyiler tamamen iyi, kötüler de tamamen kötüdür. Yer ve çevre tasvirleri çoğu zaman eseri süslemek için yapılmıştır. Hikâyeler gazetelerde bölümler halinde yayımlanarak tefrika okuyucuya ulaştırılmıştır. SERVETİFÜNUN HİKÂYESİ GENEL ÖZELLİKLERİ 1896-1901 “Sanat sanat içindir.” anlayışına bağlı kalınmış, halka seslenmek düşünülmemiştir. Maupassant tarzı olay hikâyesi hikâye tercih edilmiştir Aşk, kadın, evlilik, tabiat, yalnızlık ve ümitsizlik gibi bireysel temalar işlenmiştir. Olaylar genelde İstanbul’da geçer. II. Abdülhamid devrinde gezi özgürlüğü olmadığından sanatçılar, İstanbul dışındaki yerleri yeterince tanıyamamışlardır. Arapça ve Farsça kelime ve tamlamaların kullanıldığı, tasvir tahlillerin yapıldığı, edebi açıdan ustalık isteyen bir dil kullanılmıştır. Geleneksel hikâye tarzı bırakılmış, Batılı tarzda hikâyeler yazılmıştır. Realizm ve natüralizm etkileri görülür. Teknik kuvvetlenmiş, gereksiz tasvirler yapılarak ya da gereksiz bilgi verilerek hikâyenin akışı kesilmemiştir. Yazar eserde kişiliğini gizlemiştir. Olaylar yazarın gözüyle değil, eser kişilerinin bakış açısıyla verilmiştir. MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ HİKÂYE ÖZELLİKLERİ 1911-1923 Tanzimat’ta başlayan Servetifünun’da olgunlaşan hikâye, Millî edebiyat Dönemi’nde dilde sadeleşme hareketleriyle bir hayli gelişmiştir. Millî edebiyat hikâye yazarları her şeyden önce İstanbul’un dışına çıkarak yani Anadolu’ya giderek Anadolu insanı konu edinmişlerdir. Bu dönem hikâyecileri eserlerinde yurt sorunlarını gözleme dayalı olarak anlatmıştır. “Sanat toplum içindir.” anlayışıyla eserler verilmiştir. Genellikle yazarlar, kendi yaşadıkları zamanı hikâyelerinde kullanmışlardır. Özellikle o dönemde olaylar, Balkan Savaşı, Birinci Dünya Savaşı veya Kurtuluş Savaşı zamanlarında geçmektedir. Bazen de millî şuur ve Osmanlı döneminin güçlü olduğu zamanlardan hikâyeler yazmışlardır. Bu dönemde en çok işlenen konular; yurtseverlik, cehalet, halkın çektiği acılar, çağdaşlaşma ve geri kalmışlık gibi temalardır. Hikâyenin teknik bakımdan geliştiği bu dönemde sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Bu dönemin hikâyelerinde kişi kadrosu zenginleşmiş, toplumun her kesiminden insan hikâyelerde işlenmiştir. Kahramanlar, hem ruhsal hem de fiziksel betimlemeleriyle yaşadıkları çevre içerisinde işlenmiştir Millî Edebiyat Dönemi’nin Ömer Seyfettin’den başka önde gelen hikâyecileri; Refik Halit Karay, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Aka Gündüz, Reşat Nuri Güntekin’dir. AHMET MİTHAT EFENDİ 1844-1913Tanzimat edebiyatının EN POPÜLERHALKÇI EN ÜRETKEN edebiyatında halk üzerinde en çok etkili olan sanatçıdır. Halka okuma alışkanlığı kazandırmaya çalışmıştır. Bunda başarılı toplum için “hace-i evvel”ilk okul hocası olmuştur. Türk edebiyatında onun kadar eser veren başka bir sanatçı yoktur; bu nedenle “yazı makinesi” olarak Mithat’a göre; edebiyat bilginlerin daha önce araştırıp bulduklarını halka yayan bir araçtan başka bir şey değildir. Eserlerinde halkın anlayabileceği sade bir dil makale, öykü, anı, tiyatro, gezi, tarih, hukuk, felsefe, coğrafya, ziraat, iktisat gibi birçok alanda eser teknik açıdan kusurludur. Olayın akışını kesip araya girerek bilgi verir; gereksiz açıklamalar yapar. Tarih, polisiye, macera, aşk, yanlış Batılılaşma ve cariyelik gibi birçok konuda roman yazmıştır. Romanların isimleri bile konuları hakkında bilgi vermiştir. Olaylar bazen yazarın hiç görmediği yerlerde geçer.“Halk için roman” çığırını edebiyatımızda o akımının etkisinde ve romanlarında meddah tekniğinden yararlanmıştır.olayın akışını kesip bilgi vermeTürk edebiyatında ilk öykü örneklerini vermiştir. Letâif-i RivâyâtGazetecilik yönü de vardır. Tercüman-ı Hakikat, Bedir, Devir gazetelerini çıkarmıştır. Dağarcık ve Kırkambar adlı dergileri de kurduğu küçük bir matbaada eserlerini basmıştır.“Esrar-ı Cinayet” adlı romanı edebiyatımızda ilk polisiye roman Mellâh yâhud Sır İçinde Esrar 1874 Dünyaya İkinci Geliş yâhud İstanbul'da Neler Olmuş 1874 Hüseyin Fellah 1875 Felatun Bey ile Rakım Efendi 1875Karı-Koca Masalı 1875 Paris'de Bir Türk 1876 Çengi 1877oyun Süleyman Musûlî 1877 Yeryüzünde Bir Melek 1879 Henüz On Yedi Yaşında 1881 Karnaval 1881 Amiral Bing 1881 Vah! 1882 Acâib-i Âlem 1882 Dürdâne Hanım 1882 Esrâr-ı Cinâyât 1884 ...ÖyküleriKıssadan Hisse 1870 Letâif-i rivayet Suni'fi Zann1870 Gençlik 1870 Esâret 1870 Teehhül 1870 Felsefe-i Zenân 1870 Gönül 1870 Mihnetkeşân 1870 Firkat 1870 Yeniçeriler 1871 Ölüm Allâhın Emri 1873 Bir Gerçek Hikâye 1876 Bir Fitnekâr 1876 Nasîb 1877 Çifte İntikam 1887 Para 1887 Kısmetinde Olanın Kaşığında Çıkar 1887 Diplomalı Kız 1890 Dolabdan Temâşâ 1890 İki Hud'akâr 1893 Emânetçi Sıdkı 1893 Cankurtaranlar 1893 Ana-Kız 1893 SAMİ PAŞAZÂDE SEZAİ 1860-1936 Edebi Kişiliği Edebiyatımıza ilk küçük hikayeyi getiren Tanzimat edebiyatı roman ve öykü yazarıdır. Romanımızı realizme yönelten bir sanatçıdır. Birçok türde eser vermesine rağmen asıl ününü realist roman ve hikayeleriyle kazanmıştır. Batılı anlamdaki ilk hikaye örnekleri olan Küçük Şeyler onun eseridir. Sergüzeşt adlı romanı Fransız realizminin izlerini taşır. Esir ticaretinin sosyal hayattaki yeri realist bir yaklaşımla anlatılır. Eserde, Dilber adlı bir kızın yaşam mücadelesi ve Nil Nehri'ne atlayarak intihar etmesi anlatılır. Sanatçı, Servetifünun romanına bu eseriyle zemin hazırlamıştır. Hikaye ve romanlarında halkın içinden kahramanları, kendi dilleri ve günlük yaşamlarıyla vermiştir. Hikayelerinde romanlarından daha güçlü bir teknik vardır. Şiirde romantizmin roman ve hikayelerinde realizmin etkisi görülür. Sami Paşazade Sezai "sanat için sanat" anlayışını benimsemiştir. ESERLERİ ROMAN Şir Arslan, 1879SOHBET-ELEŞTİRİ-ANI Rumuzu’l- Edeb 1900, İclal 1923 ÖMER SEYFETTİN 1884 – 1920 Maupassant klasik vak'a hikayesi tarzı olay hikâyeciliğinin bizdeki en büyük ismidir. Hikâyeciliği meslek olarak gören ilk sanatçıdır. Genç Kalemler dergisinde yayımlanan “Yeni Lisan” maka­lesiyle dilin sadeleştirilmesi gerektiğini savunmuştur. Uzun cümlelerden, söz oyunlarından, yabancı sözcük ve tamlamalardan kaçınmış, konuşma ve yazı dili arasında bir uyum kurmaya çalışmıştır. “Toplum için sanat” anlayışıyla milli değerlere yönelmenin önderliğini yapmıştır. Realizm akımının etkisi altındadır. Hikâyelerinde milli’ bilinci uyandırma ve güçlendirme amacı taşımıştır. Mizahtan da yararlanarak toplumdaki aksayan yönleri eleştirmiştir; bu bakımdan hikâyeleri toplumsal hiciv ka­rakteri taşır. Konuşma dilini yazı diline uygulamayı amaçlamıştır. Hikâyeleri teknik açıdan zayıftır, tasvirlere, psikolojik tah­lillere önem vermez, daha çok olayı ön plana çıkarır. Hikayelerinin konularını millî tarih daha çok Osmanlı tarihi, çocukluk anıları, askerlik anıları ve günlük hayat oluşturur. Kısa cümlelere dayanan okurun dikkat ve heyecanını canlı tutan bir anlatımı vardır. Hikâyelerinde menkıbe, efsane, destan, halk fıkraları ve tarihten yararlanmıştır. Kitaplaştırmadığı az sayıda şiiri de vardır. Efruz Bey ve Yalnız Efe adlı eserleri “uzun hikâye”, “roman” olarak da değerlendirilmektedir. 150'den fazla hikayesi vardır. ESERLERİ Yalnız Efe, Ashâb–ı Kehfimiz, Harem, Efruz Bey, Bomba, Yüksek Ökçeler, Falaka, Beyaz Lale, Gizli Mabed eserlerinden bazılarıdır. Bu konu özeti Türk Dili ve Edebiyatı için Ortaöğretim Genel Müdürlüğü yani OGM Materyal tarafından öğrencilerinin yararlanması için hazırlanmıştır. Sitemizden ve derslerine yönelik hazırlanmış OGM Materyal konu özetlerine sağ üsten arama yaparak ulaşabilirsiniz. DEDE KORKUT HİKAYELERİ ÇALIŞMA KAĞIDI TEST BOŞLUK DOĞRU YANLIŞ, DEDE KORKUT HİKAYELERİ ÇALIŞMA KAĞIDI, ÇALIŞMA KAĞITLARI, DEDE KORKUT TEST, DEDE KORKUT HİKAYELERİ İLE İLGİLİ SORULAR Aşağıdaki cümlelerden doğru olanlara D, yanlış olanlara Y koyunuz. 1- Toplam 17 hikayeden oluşur . 2-Hikayelerde az da olsa masal ve destan3-unsurları görülür. 3-Hikayelerde en önemli meziyet mekandır. 4-Anlatım açık, yalın ve durudur. 5-Kahramanlar dövüşlerine Allah ve peygamber sevgisi için yapar. 6-Kahramanların en büyük yardımcısı develerdir. 7-Hikayelerde yaşanan olayların tarihi bilgilerle ilgisi yoktur. 8-Bütün hikayelerde dini unsurlar görülür. 9-At, ağaç, su, yeşillik kısaca tabiat çok sevilir. 10-Türk milletinin karakteristik özellikleri; doğruluk, adalet, güzellik yüceltilir. Aşağıdaki boşluklara uygun olan kelimeleri yerleştirin 1-……… Oğuz Han’a vezirlik yapmıştır. 2-Dede Korkut ……. e elçi olarak gönderilmiştir. 3-Hikayeler çoğunlukla …….. ve ……. bir şekilde anlatılır. 4-Hikayelerde …….. da söz sahibidir. 5-Destanların her biri bir ……. için söylenmiştir. 6-Dede korkut hikayeleri ……. da yazıya geçmiştir. 7-İlk Türk destan anlatıcısı ……….. tur. 8-Dede korkut hikayelerini söylerken …….. Çalar. 9-Dede korkut destanlarının türü …… ve ……’dır. 10-Misafir için hayvan kesmeye ……. denir. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. 1-Dede korkut hikayeleri hangi iki kavmin mücadelesini konu edinmiştir? A Araplar-Oğuzlar B Çinliler-Kıpçaklar C Çinliler-Araplar D Kıpçaklar-Oğuzlar 2-Dede Korkut hikayeleri hangi devlet zamanında yazıya aktarılmıştır? A Akkoyunlu Devleti B Büyük Selçuklu Devleti C Anadolu Selçuklu Devleti D Osmanlı Devleti 3-Dede Korkut hikayelerinin iki orijinal kopyası hangi iki ülkededir? A Almanya-Türkiye B Vatikan-Azerbaycan C Vatikan-Almanya D Türkiye-Azerbaycan 4-Dede Korkut hikayelerinde anlatıcı kimdir? A Deli Dumrul B Boğaç Han C Salur Kazan D Dede Korkut 5-Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut’un özelliklerinden değildir? A Bulunduğu kavmin bilge kişisidir. B Yeni doğan çocuklara ad verir. C Savaşlarda kendisi de savaşır. D Hikayelerin sonunda dua eder. • 6- Ölen bir gencin ardından Azrail’e kafa tutan Dede Korkut hikayesi kahramanı kimdir? A Boğaç Han B Bamsı Beyrek C Deli Dumrul D Tepe Göz 7- Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut hikayelerinin özelliklerinden biri değildir? A Olağanüstü olaylar ve kahramanlar anlatılır. B Yol göstericidir. C İslamiyetin etkisi görülmektedir. D Düz yazı şeklindedir. 8-Ne yerse doymayan, halkına zarar veren Dede Korkut hikayesinin dev kahramanı kimdir? A Basat B Tepegöz C Bamsı Beyrek D Kanturalı 9-İçeriği göz önünde bulundurulursa Dede Korkut hikayeleri günümüzdeki hangi edebi türe uygundur? A Destan B Roman C Hikaye D Masal 10- Türk kültüründe kadınlarında erkeklerle eşit olduğunu anlatan Dede Korkut hikayesi aşağıdakilerden hangisidir? A Salur Kazan B Deli Dumrul C Boğaç Han D Bamsı Beyrek Aşağıdaki soruları cevaplayınız 1-Deli karçar Dede Korkutu öldürmek ister fakat bunu başaramaz niçin? 2 Dede Korkut hikayelerinin sonunda ortaya çıkan kişi kimdir ve bu kişi hikayenin sonunda nasıl bir görev üstlenir? HAZIRLAYAN İREM VANÇİN — CEVAP ANAHTARI DOĞRU – YANLIŞ 1-Y 6-Y 2-D 7-Y 3-Y 8-D 4-D 9-D 5-D 10-D BOŞLUK DOLDURMA 1-Dede korkut 6- 15. ve 16. yy 7-Dede Korkut 3-Manzum-ahenkli 8-Kopuz 4-Kadın 9-Epik-destan 5-Boy 10-Sövüş etme TEST CEVAPLARI 1-D 6-C 2-A 7-D 3-C 8 -B 4-A 9-A 5-C 10-D KLASİK SORU CEVAPLARI 1- Dede Korkut “eğer bana vurursan elin kurusun” diye dua eder ve Deli Karçar’ın eli havada asılı kalır. Çünkü Dede Korkut ermiş kişidir ve tanrı dileğini kabul etmiştir. 2-Dede Korkut hikayelerinin sonunda ortaya çıkan kişi Dede Korkut’tur. Hikayenin sonunda ortaya çıkar ve hikayenin kahramanına dua eder. Öğrencinin; Adı İrem Soyadı VANÇİN DEDE KORKUT HİKAYELERİ İLE İLGİLİ SORULAR BÖLÜM -2 DEDE KORKUT HİKAYELERİ 1. Dirse Han’ın oğlu “Boğaç Han”ın ismini kim vermiştir ve Boğaç Han bu ismi nasıl hak etmiştir?A Babası-Büyük bir boğayı Beyler-Boğa kadar güçlü olduğu Aile büyükleri-Rüyasında boğa gördüğü Dede Korkut- Meydanın ortasında yumrukla bir boğayı devirdiği için. 2. Dede Korkut hikayeleri hangi zamanda Milattan önce Peygamberimizin yaşadığı döneme yakınC Zamanı belli Osmanlı Devleti zamanında. 3. Dirse Han erkek çocuk sahibi olmak için ne yapmıştır?A Fakirlere yardım ederek onları doyurmuş ve Dede Korkut’tan yardım Namaz kılarak Allah’a dua Uzun yolcuklara çıkmıştır. 4. Dirse Han namertlerin sözüyle oğluna ne yapmıştır?A Oğlunu idam Oğlunu yanından Geyik avlarken oğlunu oku ile Annesi ile oğlunu öldürmüştür. 5. Oğuz Türklerinde doğan çocuklar nasıl isim alırlar ve isimlerini kim verir?A Babası-Doğar doğmazB Aile büyükleri-Bir kahramanlık Beylerden ileri gelenler-Doğar doğmazD Dede Korkut- Bir kahramanlık yaptığında. 6. “Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek” hikayesinde Bamsı Beyrek’in beşik kertmesi kimdir?ABay Bican Bey’in kızıBOğuz beylerinden birini kızıCDirse Han’ın beyliklerden bir kız 7. Bay Büre Bey çocuğu doğduktan sonra aşağıdakilerden hangisini ilk olarak yapmıştır?A Kurbanlar kesip fakirleri İstanbul’a tüccarlar göndererek oğlu için hediye Fakirleri O günü bayram ilan etmiştir. 8. Deli Dumrul niçin bir köprü üzerinde durup her geçenden para alırmış? AZengin olmak kötülük yapmak içinCKendisinden daha yiğit biri olup olmadığını bilmek içinDKöprü kendisinin olduğu için. 9. Allah Teala Deli Dumrul’un canını neden ve nasıl bağışlamıştır? ADeli Dumrul’un özrünü kabul korkmadığını söylediği içinCAzrail’i bir kuş misali camdan dışarıya kaçırdığı içinDAllah’ın varlığını tanıdığı için ve kendisi yerine bir can bulacağına söz verdiği için. 10. Boğaç Han hikayesinde Boğaç Han yaralandıktan sonra yanına kim gelmiştir ve ne demiştir? AHz. Hızır gelmiştir ve bu yaradan ölüm yoktur Azrail gelmiştir ve canını alacağını gelmiş ve öleceğini niyetli beyler gelip Boğaç Han’ı öldürmüştür. CEVAP ANAHTARI D-B-A-C-D-A-B-C-D-A DEDE KORKUT HİKAYELERİ İLE İLGİLİ SORULAR BÖLÜM -3 DEDE KORKUT HİKAYELERİSORU 1. Boğaç Han’ın babasının adı nedir?ADirse HanBBayındır HanCSalur KazanDBamsi BeyrekE Kazım EfendiCEVAP ASORU 2. Boğaç Han kimler tarafından hile ile tuzağa düşürülüp yaralanmıştır?ADüşman ülke askerleri tarafındanBDirse Han’ın kırk yiğidi tarafındanCMahallenin gençleri tarafındanDTepegöz tarafındanE Rum Beyi Yorgi tarafındanCEVAP BSORU 3. Dede Korkut adlı hikaye kitabında kaç tane hikaye vardır?A10B11C12D13E14CEVAP CSORU 4. Bansı Beyrek hikayesinde çocuğu olmadığı için yakınan bey kimdir?ASalur kazanBBansı BeyrekCPay Püre BeyDOğuz KağanEBayındır HanCAVAP CSORU 5. Dede Dumrul kiminle savaşıyor?ARum askerleriyleBAzraillerleCDiğer beyliklerleDTepegözleEhalkına ihanet eden yiğitlerleCEVAP BSORU Türk beylerinin uykusu kaç gün sürer?A 1günB3 günC5 günD7 günE9 günCEVAp dSORU Tekürü Beyler beyi kimden kime hediye alarak bir şahin göndermiştir?AUruz BeyeB Salur KazanaEBayındır Han’aCDede KorkutaDUzun KacayaCevap BSORU Turalı yiğidin hayalindeki kızı alabilmesi için yapması gereken nedir?ABabasını Rumların elinden kurtarmakBBüyük bir kahramanlık göstermekCCanavarları öldürmekDKızın gönlünü çelmekEBir beylik sahibi olmakCEVAp CSORU Korkut hikayelerin yazarı kimdir?ADede KorkutBEflatun Cem BeyCZiya GökalpDOğuz KağanEYazarı yokturCEVAP ESORU Korkut hikayeleri için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?AHikayelerde Dede Korkut kopuzuyla şiir okur şarkı söylerBDede Korkut Hikayelerinde Türklerin yaşayışlarına dair izler bulunurCHikayelerinde şiirlerde vardırDHikayelerde Oğuz Kağan’ın başından geçenler abartısız bir şekilde anlatılmıştırEDede Korkut hikayeleri Türk örf adet ve geleneklerine ait izler taşırCEVAP D DEDE KORKUT HİKAYELERİ İLE İLGİLİ SORULAR BÖLÜM -4 S-1 Birinci hikayedeki Boğaç Han ismini nasıl almıştır? Bayındır Hanın bir boğası varmış,katı taşa boynuzunu vursa ufaltırmış. Bir yazın bir güzün boğa ile buğdayı bir gün dışarı çıkarıla boğa çocuklara saldırır herkes kaçar;fakat Dirse Hanın oğlu kaçmaz ve boğa ile savaşır ve onu yener. Dede Korkut da bu çocuğa boğaç han ismini koyar. S- 2 Dirse Han’ın nökerleri,Dirse Han’dan oğlu Boğaç Han’ı öldürmesini neden istemiştir,Dirse Han ne yapmıştır? Dirse Han olguna beylik verince oğlu Boğaç Han babasının kırk yiğidini anmaz durumu kıskanan yiğitler Dirse Han’a oğlunun Oğuz’un üstüne yürüdüğünü ve kötülükler yaptığınıkadına,kıza,yaşlıya Han da oğlunu alarak ava çıktı ve orada oğlunu sonra ölüme terk Ederek avdan döndü. S-3 Yaralı halde bulunan Boğaç Han’a kim görünerek ne söylemiştir? Hızır görünerek,üç kez yarasını eliyle sığayıp,sana bu yaradan ölüm yoktur;dağ çiçeği ananın sütüyle senin yarana melhemdir diyip kaybolmuştur. S-4 Şökli Melik denen kafirin Kazan Bey’in obasını basdığıgece Salur Kazan nasıl bir rüya görmüştür ve Karagüne bu rüyayı nasıl yorumlamıştır? Kazan Bey”Yumruğumda cırpınan şahin benim kuşumu yıldırım evimin üzerine kara duman evimin üzerine dökülür gördüm,kuduz kurtları evime saldırır gördüm,kara deve ensemden kavrar gördüm;kara saçımı kargı gibi uzayıp gözümü örter gördüm,bileğimden on parmağımı kanda gördüm.”demiş ve KARAGÜNE.”Kara bulut dediğin senin devletindir,karla yağmur dediğin askerindir,saç kaygıdır,kara , kısmınıda Allah yorsun.”demiş. S-5 Esir kadınlar arasından Kazan Bey’in eşini tespit etmek için düşman askerleri nasıl bir yola başvurur? Kazan Bey’in oğlu Uruz’un hapsedildiği yerden çıkarılıp,boğazından urganla asılarak ,iki küreğinin arasından çengel geçirilerek,kıyma gibi, beyz etinden çekilmesini ve kavurma yapılarak kırk bey kızına yedirilmesine karar vermişler;kim yemezsse onun Kazan Bey’in eşi olduğunun ortaya çıkacağını düşünmüşler. S-6 Salur Kazanla Karaçuk Çoban, Kazanın beylğini Şökli Melik’ten nasıl kurtarır? Salur Kazanla Karaçuk Çoban düşmanın bulunduğu yere giderler ve bunu duyan bütün Oğuz beyleri birer birer yardıma gelir ve Şökli Melik’i yenerler. S-7 Bay Bican Bey, kızı olursa kimin oğlğuylaa beşik kertmesi yapacaktır,niçin? Bay Büre Bey tacını tahtını bırakacak bir oğula sahip olmadığı için Bayındıra hizmet edecek ve bu hizmetinden ötürü babasını sevindirecek bir evlat Bican Bey de,Bay Büre’nin bu samimi isteğinden etkilenerek bir kızı olusa bu kızını Bay Büre’nin oğluna vereceğini söyler S-8 Bezirganlar Bay Büre’nin oğlu için İstanbuldan neler almışlardır? Deniz kulunu boz aygırAT,bir ak tozlu sert yay aldılar,bir de altı dilimli gürz aldılar. S-9 Oğuzlarda erkek çocuklara isim koyma geleneği nasıldı? O zaman erkek çocuklar baş kesmese, kan dökmese yani bir kahramanlık yapmayınca ad konmazdı. S-10 Bamsı Beyrek beşik kertmesi olan Banıçiçek’le nasıl tanışır? Ava çıkan Bamsı Beyrek bir geyiğin peşine takılarak Banıçiçek’in bulunduğu obanın önüne kadar gelir geyiği burada Bre dadılar bu oğlan bize erlik mi geyikten pay dileyin . Bakalım ne diyecek . Kısırca yenge gider ve Bamsı Beyrek’ten pay diler . Beyrek ise bütün geyik sizin olsun ben avcı değil bey oğluyum der . Buraya Banu Çiçeği görmeye geldim der. Bunu duyan Banu Çiçek kendini tanıtmadan Beyrek’le görüşür ve Banu Çiçeğin dadısı olduğunu eğer kendisini yenerse Banu Çiçek’ği yenip onunla evlenmeye hak kazanağını söyler ve Beyrek’e beraber ava çıkmayı ok atmayı ve güreşmeyi teklif eder. Beyrek hepsini kazanır. Banu Çiçek ismini açıklar. S- 11 Deli Karçar Dede Korkut’u öldürmek ister fakat bunu başaramaz niçin ? Dede Korkut eğer bana vurursan elin kurusun diye dua eder ve Deli Karçar’ın eli havada asılı kalır. Çünkü Dede Korkut ermiş kişidir ve Tanrı dileğini kabul etmiştir. S- 12 Deli Karçar kız kardeşini Bamsı Beyrek’e verme şartı olarak neler ister ? Yavrulamamış 1000 deve , Gün yüzü görmemiş 1000 at , sürüye karışmamış 1000 koç kuyruksuz kulaksız 1000 köpek , 1000 iri pire ister . S- 13 Oğuz’da evlenen kişi evini hangi geleneğe göre nasıl kurar ? Oğuz zamanında evlenecek yiğit ok atar , oku nereye düşerse evini oraya kurar. S- 14 Eski Türklerde kadınlar üzüntülerini nasıl ifade eder ? Eski Türklerde kadınlar üzüntülerini kıvranarak etrafına bakınarak , ağıt yakarak ağlayıp saçlarını yolmak ve tırnaklarıyla yanaklarını yırtmakla gösterir. S- 15 Oğuz Beylerinde savaşa gidip dönmeyen bir kahramanın arkasından yapılan yas töreni nasıl olurdu ? Savaşa gidip dönmeyen kahramanın üç ay dönmesi beklenir. Üç ayın sonunda ad dönmezse atı kesilerek , yemeği verilir , nişanlısı varsa başkasıyla evlenmesine izin verilir ve Oğuz ilinde yas ilan edilir. S- 16 Dede Korkut Hikayeleri nasıl bir hitapla başlar ? Dede Korkut Hikayeleri Hanım Hey hitabıyla başlar. S-17 Deli Dumrul Kuru Çay üzerine yaptırmış olduğu köprüden geçenden üç akçe , geçmeyenden döve döve kırk akçe alırdı . Deli Dumrul insanlara niçin böyle davranırdı? Deli Dumrul Kuru Çay üzerine kurmuş olduğu köprüden geçenlerden üç geçmeyenlerden kırk akçe alırdı ki bu ilde benden daha yiğit , daha deli biri varsa karşıma çıksın , onunla savaşayım ki benim erliğim yiğitliğim , kahramanlığım Rum’da Şam’da duyulsun ve böylelikle ben ün kazanayım düşüncesiyle böyle davranmıştır. S-18 Kanturalı üç canavarla niçin savaşmak ister ? Sonucu ne olur ? Kanturalı üç canavarla Salcan Hatun’u almak için savaşır ve canavarları yenerek Salcan Hatun’u alır fakat Salcan’ın ülkesinde kalmayıp kendi yurduna dönme kararı alması bir süre sonra Tekür’ün pişman olup kızını geri almak için Kanturalının peşine askerlerini göndermesine sebep olur. Salcan Hatun’unun da yardımıyla orduyu yener, ülkesine döner. S-19 Dede Korkut Hikayeleri Kitabı kaç hikayeden oluşur ? Dede Korkut Hikayeleri 12 hikayeden oluşur. S- 20 Dede Korkut Hikayelerinin sonunda ortaya çıkan kişi kimdir ve bu kişi hikayenin sonunda nasıl bir görev üstlenir ? Dede Korkut Hikayelerinin sonunda ortaya çıkan kişi Dede Korkut’tur. Hikayenin sonunda ortaya çıkar ve hikayenin kahramanına dua eder .

10 sınıf edebiyat dede korkut hikayeleri özet